Diverse funerary needs at a time of crisis: reflections on Covid-19 in multicultural Europe
La diversité des besoins funéraires en temps de crise. Quelques réflexions sur Covid-19 dans une Europe multiculturelle
Olika begravningsbehov i en tid av kris: reflektioner över Covid-19 i det multikulturella Europa
Diverse funeraire behoeften in crisistijd: reflecties op Covid-19 in multicultureel Europa
The current pandemic is shocking in its rapid spread and threat to life, especially for those with underlying health conditions. It is particularly shocking for those of us who live in affluent countries in Europe, with the privilege of a welfare state and healthcare provision, and hence have presumed a reasonable expectation of a long life for ourselves, and for those we care about.
La pandémie actuelle choque de par sa diffusion rapide et sa menace létale, en particulier pour les personnes qui ont des problèmes de santé sous-jacents. Elle stupéfie en particulier celles et ceux d’entre nous qui vivent dans des pays riches, qui sont habitué.e.s aux soins de santé pris en charge par l’Etat et qui ont donc présumé une attente de vie élevée pour nous-mêmes et pour nos proches.
Den nuvarande pandemin är chockerande i sin snabba spridning och hot mot liv, särskilt för de med underliggande sjukdomar. Det är särskilt chockerande för dem av oss som bor i välmående länder i Europa med privilegiet att ha en välfärdsstat och god hälso- och sjukvård, och med förväntan på ett långt liv för oss själva och för dem vi bryr oss om.
De huidige pandemie, met zijn snelle verspreiding en levensbedreigende karakter, is schokkend, voornamelijk voor hen met een kwetsbare gezondheid. Het wordt als bijzonder schokkend ervaren door mensen die in welvarende Europese landen leven, gewend zijn aan een krachtige welvaartsstaat en goede gezondheidszorg, en die daardoor uit zijn gegaan van een relatief lange levensverwachting voor zichzelf en hun dierbaren.
Internationally, where the epidemic is peaking, significant numbers of additional deaths due to the virus are already putting cemeteries, crematoria and funeral providers under pressure. At the time of writing, a COVID19 cluster in Spain has been linked to mourners attending a funeral, and in Northern Italy, cemeteries and funeral services are struggling to keep up with burials, and restrictions mean direct burials are taking place without family or clergy present.
Dans les régions où l’épidémie atteint un pic, le nombre important de décès dus au virus mettent sous pression les cimetières, les crématoires et les pompes funèbres. Au moment d’écrire ces lignes, un cluster COVID19 a été lié à des personnes en deuil assistant à des funérailles en Espagne, et dans le nord de l’Italie, les cimetières et les services funéraires ont du mal à suivre avec les enterrements. Les restrictions imposées signifient que les inhumations ont lieu en l’absence de famille ou de membres du clergé.
Internationellt där epidemin ”toppar” sätter redan en betydande ökning i antalet dödsfall på grund av viruset, kyrkogårdar, krematorier och begravningsföretag under press. I skrivande stund har ett COVID19-kluster i Spanien kopplats till sörjande som deltagit i en begravning. I norra Italien kämpar kyrkogårdar och begravningstjänster för att hålla jämna steg med begravningarna, och begränsningar innebär att omedelbara begravningar äger rum utan familj eller prästerskap närvarande.
Wereldwijd, op plekken waar de epidemie zijn piek bereikt heeft, staan begraafplaatsen, crematoria en begrafenisondernemers onder hoge druk om de grote aantallen overledenen hun laatste rust te geven. In Spanje is het ontstaan van een Covid-19 cluster gerelateerd aan rouwenden die samen een uitvaart hebben bezocht. In Noord-Italië kunnen begraafplaatsen en uitvaartondernemingen het aantal begravingen niet meer, en leiden opgelegde restricties ervoor dat begrafenissen plaatsvinden zonder de aanwezigheid van familieleden en geestelijk leiders.
Sudden or unanticipated deaths are particularly difficult to deal with for the bereaved. In the context of COVD19, the inability to attend a loved one’s funeral will further add to the trauma of sudden bereavement. Weblinks via Skype, Facebook etc. are now a necessity for funeral services during the outbreak, given the requirements for social distancing, self-isolation or ‘lockdown’. Cemeteries and crematoria may have digital systems such as that shown below, but even where full IT systems are not available, mourners can be linked to the funeral via smartphones or laptops if necessary.
Les décès soudains ou imprévus sont toujours particulièrement difficiles à gérer pour les personnes en deuil. Dans le contexte du COVD19, l’impossibilité d’assister aux funérailles d’un proche ajoutera encore au traumatisme du deuil soudain. Les liens Web et le partage sur les médias sociaux sont devenus une nécessité pour les services funéraires, compte tenu des exigences de distanciation sociale, d’auto-isolement ou de « verrouillage » pendant l’épidémie. Certains cimetières et crématoires ont peut-être déjà en place des systèmes numériques, comme ceux illustrés ci-dessous, mais même si des systèmes informatiques complets ne sont pas disponibles, les personnes en deuil pourraient être liées aux funérailles via des smartphones ou des ordinateurs portables si nécessaire.
Plötsliga eller oförutsedda dödsfall är särskilt svåra att hantera för de anhöriga som förlorar någon. Inom ramen för COVD19 kommer omöjligheten att kunna delta i en älskads begravning, ytterligare att kunna förstärka det trauma som förlorandet av en anhörig innebär. Webblänkar via Skype, Facebook etc. har blivit nödvändiga hjälpmedel vid begravningstjänster under utbrottet, på grund av krav på social distansering, självisolering eller “lockdown”. Kyrkogårdar och krematorier kan ha digitala system som de som visas nedan, men även där fullständiga IT-system inte är tillgängliga kan särskilda sorgesångare kopplas till begravningen via smartphones eller bärbara datorer vid behov.
Voor rouwenden zijn de plotselinge of onverwachte overlijdens bijzonder moeilijk te verwerken. In de huidige Covid-19 context wordt het trauma van plotselinge rouw nog eens versterkt doordat het niet mogelijk is bij de uitvaart van een geliefde te zijn. ‘Social distancing’, sociale isolatie en ‘lockdown’ maatregelen leiden ertoe uitvaartdiensten nu bijgewoond moeten worden via Weblinks (zoals via Skype of Facebook). Sommige begraafplaatsen en crematoria hebben digitale systemen, zoals hieronder te zien is. Maar zelfs daar waar geen volledige IT-systemen beschikbaar zijn, kunnen rouwenden meekijken met een uitvaart via smartphone of laptop.
In our previous research on diversity issues in Cemeteries and Crematoria in England and Wales, we recommended increasing weblinks to funerals in order to facilitate maximum participation for international family networks, as well as others unable to attend in person, whether those housebound or those unable to get a visa to travel. The benefits of digital links made a clear difference to families:
Nos recherches précédentes sur les questions de diversité dans les cimetières et les crématoires en Angleterre et au Pays de Galles nous avaient mené à recommander la mise en ligne des funérailles afin de faciliter une participation maximale aux réseaux familiaux internationaux, ainsi qu’à d’autres personnes incapables d’assister en personne, qu’elles soient confinées à la maison ou dans l’incapacité d’obtenir un visa pour voyager. Les avantages des liaisons numériques ont fait une nette différence pour certaines familles:
I vår tidigare forskning om mångfaldsfrågor på kyrkogårdar och krematorier i England och Wales, rekommenderade vi att man ökar webblänkar till begravningar för att underlätta maximalt deltagande för internationella familjenätverk såväl som för andra som inte kan delta personligen. Oavsett om de är hemma eller om det beror på att de inte kan få visum för att resa. Fördelarna med digitala länkar visade sig göra en tydlig skillnad för familjer:
In eerder onderzoek naar diversiteit op begraafplaatsen en in crematoria in Engeland en Wales hebben we al de aanbeveling gedaan om meer gebruik te maken van dergelijke weblinks, zodat een maximale participatie gefaciliteerd kan worden voor hen die in het buiteland wonen of om andere redenen niet aanwezig kunnen zijn bij een uitvaart (bijvoorbeeld doordat degene aan huis gekluisterd is of geen visum heeft kunnen krijgen). De voordelen van digitale links voor families zijn duidelijk:
“She didn’t get a visa to attend her father’s funeral [in person], but she actually said a poem on the telephone and she was watching on Skype. She was actually live! And somebody made a speech as well from Pakistan ….” (Christian British-Bangladeshi woman, Focus group Newport)
« Elle n’avait pas reçu de visa pour assister aux funérailles de son père [en personne], mais elle a en fait dit un poème au téléphone et elle regardait sur Skype. Elle était en fait en direct! Et quelqu’un a également fait une oraison à partir du Pakistan… » (Paroles recueillies auprès d’une Anglo-bangladaise chrétienne dans le groupe de discussion de Newport)
“Hon fick inte visum för att delta i sin fars begravning [personligen], men hon läste faktiskt en dikt på telefon och hon tittade på Skype. Hon var faktiskt med ’live’! Och någon höll också tal från Pakistan…. ” (Kristen brittisk-bangladeshisk kvinna, fokusgrupp Newport)
“Ze kon geen visum krijgen om bij de uitvaart van haar vader aanwezig te zijn, maar ze kon wel een gedicht voorlezen via de telefoon, en ze keek mee via Skype. Ze was er live bij! En een ander persoon hield nog een voordracht vanuit Pakistan…” (Christelijke vrouw, Engels-Bangladesh, focusgroep gesprek Newport)
In those areas where the spread of the virus is yet to peak, service providers are planning for the expected sad increase in cemetery and crematoria needs. The funeral sector are working hard – often at personal risk – to do as much as possible to undertake funerals and make them as humane and accessible as possible within the constraints of public health measures.
Dans les régions où la propagation du virus n’a pas encore atteint son pic, les prestataires de services prévoient une triste augmentation de besoin des cimetières et crématoires. Le secteur funéraire travaille dur – souvent à des risques personnels – pour faire autant que possible pour entreprendre des funérailles et les rendre aussi humaines et accessibles que possible dans les limites des mesures de santé publique.
I de områden där spridningen av viruset ännu inte nått sin topp, planerar begravningstjänsteleverantörerna för en förväntad (och sorglig) ökning av kyrkogårds- och krematoriebehov. Begravningssektorn arbetar hårt – ofta med personlig risk – för att göra så mycket som möjligt för att utföra begravningar och göra dem så humana och tillgängliga som möjligt inom ramen för beslutade folkhälsoåtgärder.
In gebieden waar het virus nu nog niet op zijn hoogtepunt is, zijn uitvaartondernemers hard bezig zich voor te bereiden op de verwachte toename aan funeraire behoeften. Mensen in de uitvaartbranche werken hard – met alle persoonlijke risico’s van dien – om ervoor te zorgen dat uitvaarten zoveel mogelijk kunnen plaatsvinden onder humane omstandigheden, en dat deze nog toegankelijk kunnen zijn voor zoveel mogelijk mensen.
In Ireland, funerals will take place under controlled conditions. In another example of planning ahead of the virus ‘curve’, municipal crematorium providers in the Isle of Man have increased the number of trained crematorium operators from 4 to 29, in order to address potential increased demand and staff sick leave. In the UK, the Institute of Cemetery and Crematoria Managers (ICCM ) are asking members to work through a prepared pandemic checklist, and the National Association of Funeral Directors has set up COVID 19-specific advice on their website for both those needing to arrange a funeral, and for funeral providers, including staffing, funeral health and safety measures, and other issues.
En Irlande, les funérailles auront lieu dans des conditions contrôlées. Dans un autre exemple de planification de la “courbe” du virus, les gérants de crématoires municipaux de l’Île de Man ont augmenté le nombre de personnel formé de 4 à 29, afin de répondre à la demande potentielle accrue et aux congés de maladie du personnel. Au Royaume-Uni, l’Institute of Cemetery and Crematoria Managers (ICCM) demande à ses membres d’appliquer une liste de contrôle pour la préparation aux pandémies, et la National Association of Funeral Directors a mis en place des conseils spécifiques par rapport à COVID 19 sur leur site Web pour ceux qui ont besoin d’organiser des funérailles et pour les prestataires de services funéraires, concernant le personnel, les mesures de santé et de sécurité funéraires et d’autres questions.
I Irland kommer begravningar att äga rum under kontrollerade förhållanden. I ett annat exempel som visar på planering inför en accelererande ”viruskurva” har kommunala krematorietjänstleverantörer på Isle of Man ökat antalet utbildade krematorieoperatörer från 4 till 29, för att möta en potentiellt ökande efterfrågan samt sjukskrivning av personal. I Storbritannien ber Institute of Cemetery and Crematoria Managers (ICCM) medlemmarna att arbeta igenom en förberedd pandemisk checklista, och den nationella organisationen för kyrkogårdschefer har satt upp specifika COVID 19-råd på sin webbplats för båda de som behöver ordna en begravning och för begravningsleverantörer, inkluderande frågor om bemanning, hälso- och säkerhetsåtgärder för begravning och annat.
In Ierland zullen uitvaarten onder beperkte condities plaats blijven vinden. Op het eiland Man (Isle of Man) is, in voorbereiding op de verwachte virustoename, het aantal getrainde crematoriummedewerkers opgeschaald van 4 naar 29, om zowel hogere aantallen overledenen als potentieel ziek wordende medewerkers te ondervangen. In het Verenigd Koninkrijk worden leden van de Institute of Cemetery and Crematorium Managers gevraagd om volgens een speciale pandemie-checklist te werken; de National Association of Funeral Directors heeft speciaal advies op hun website geplaatst voor hen die een uitvaart moeten regelen en voor uitvaartmedewerkers (zoals advies over werknemers en gezondheids- en veiligheidsmaatregelen).
But there is another key issue, and that is ensuring appropriate cemetery and crematoria preparations and funeral rites are made to meet the needs of diverse local communities. It may seem indulgent to insist on what might be perceived as ‘niceties’ at a time of global crisis, but our research as shown that lack of appropriate graves, rites etc. can cause fear for the wellbeing of the deceased and create even more grief for the bereaved. Even in the most challenging times it is important to maintain respect for and the dignity of the deceased and bereaved – and for many this includes appropriate funerary rites.
Mais il y a un autre problème clef, qui est de s’assurer que les préparatifs et les rites funéraires appropriés pour les cimetières et les crématoires sont en place pour répondre aux besoins de la diversité des communautés locales. Il peut sembler complaisant d’insister sur ce qui pourrait être perçu comme des « faveurs » à une époque de crise mondiale, mais nos recherches ont montré que le manque de tombes appropriées, de rites, etc. peut être perçu comme une menace pour le bien-être du défunt et cette anxiété s’ajoute au chagrin des endeuillés. Même dans les moments les plus difficiles, il est important de maintenir le respect et la dignité des personnes décédées et endeuillées – et pour beaucoup, cela inclut des rites funéraires appropriés.
Men det finns en annan viktig fråga, och den är att säkerställa lämpliga förberedelser för kyrkogårdar och krematorier och begravningsriter för att möta behoven hos olika lokala samfund. Det kan tyckas eftergivet att insistera på vad som kan uppfattas som “trevligheter” i en tid av global kris, men vår forskning har visat att avsaknad av lämpliga gravar, riter etc. kan orsaka rädsla för den avlidnes välbefinnande och skapa ännu mer sorg för de som förlorar någon. Även i de mest utmanande tider är det viktigt att upprätthålla respekt och värdighet i relationen till de avlidna och de sörjande – och för många inkluderar detta lämpliga begravningsriter.
Maar er is nog een andere belangrijke kwestie waar rekening mee moet worden gehouden, namelijk ervoor zorgen dat juiste uitvaartvoorbereidingen en -praktijken worden aangeboden die aan de diverse behoeften van lokale gemeenschappen voldoen. Het lijkt misschien gemakkelijk om aan te dringen op iets wat als ‘aardigheidje’ gezien kan worden in deze periode van wereldwijde crisis. Echter, ons onderzoek heeft aangetoond dat een gebrek aan geschikte graven, rituelen, en andere aspecten kan leiden tot angst voor het welzijn van de overledene, en daarmee kan leiden tot nog meer leed. Zelfs in de meest uitdagende tijden is het belangrijk om respect en waardigheid te garanderen voor overledenen en hun nabestaanden – en dus voor de juiste uitvaartrituelen.
Cemetery and crematoria managers and funeral providers will do a great service to the diverse communities that make up our localities and nations, through ensuring:
- Weblinks to the cremator are provided for Hindus and Sikhs who need to witness the charging of the cremator if it is not possible to be present
- Libraries of recorded liturgies, prayers, sacred and secular music to be used in funeral services reflect local communities’ requirements
- Communication with key minority as well as majority local religious communities to discuss needs, suitable recorded prayers etc.
- Liaison with community groups such as local churches, temples, synagogues, mosques and community lunch groups etc. to identify volunteers who can assist with funerals (if necessary, remotely)
- Appropriate graves are pre-prepared in Christian, Muslim, Jewish, Baha’i and mixed or secular areas of cemeteries (or to create such sections if necessary)
- Local rivers are designated for the dispersal of Hindu and Sikh cremated remains (if legally permitted)
Les responsables de cimetières et de crématoires ainsi que les fournisseurs de services funéraires rendront un grand service aux diverses communautés locales, en prévoyant:
- pour les Hindous et les Sikhs qui souhaitent voir l’entrée du cerceuil au four crématoire un lien web, si la présence physique dans cette salle n’est pas possible
- une collection de liturgies enregistrées, de prières, de musique sacrée et profane à utiliser dans les services funéraires, qui reflète les attentes des diverses communautés locales
- une ligne de communication avec les communautés religieuses locales, minoritaires et majoritaires, pour connaître leurs besoins, des prières enregistrées appropriées, etc.¨
- l’échange avec les groupes issues de ces communautés, tels que les églises locales, les temples, les synagogues, les mosquées ou des groupes plus informels pour identifier des volontaires qui peuvent aider avec les funérailles (si nécessaire, à distance)
- des tombes appropriées dans les sections chrétiennes, musulmanes, juives, bahá’í, mixtes ou laïques des cimetières (ou de prévoir de tels sections, si le besoin existe)
- la dispersion des cendres dans une rivière locale pour les hindous et sikhs (si le cadre légal le permet)
Kyrkogårds-, krematoriepersonal och begravningsleverantörer kan bidra avsevärt med god service till olika samfund och grupper som bygger upp våra städer, regioner och länder, genom att:
- Webblänkar till krematoriepersonalen tillhandahålls för hinduer och sikher som behöver bevittna kremationen om det inte är möjligt att vara närvarande
- Bibliotek med inspelade liturgier, böner, helig och sekulär musik som kan användas vid begravningar och som kan återspegla lokala samfunds eller gruppers behov
- Kommunikation med nyckelminoriteter samt lokala religiösa majoritetssamfund för att diskutera behov, lämpliga inspelade böner etc.
- Samverkan med samhällsgrupper som lokala kyrkor, tempel, synagogor, moskéer, lunchgrupper mm som kan finnas i olika gemenskaper eller samfund, för att identifiera frivilliga som kan hjälpa till vid begravningar (om det behövs på distans)
- Lämpliga gravar är förutbestämda eller planerade för kristna, muslimer, judar, medlemmar i Baha’i liksom för dem som vill använda blandade eller sekulära områden på kyrkogårdar
- Lokala vattendrag anvisas som avsedda för spridning av hinduers och sikhers kremerade rester
Managers van begraafplaatsen en crematoria en begrafenisondernemers kunnen een belangrijke dienst leveren aan diverse groeperingen in onze samenlevingen door er voor te zorgen:
- dat er weblinks beschikbaar zijn vanuit crematoria voor hindoes en sikhs die de invoer van de doodskist in de verbrandingsoven wensen te zien
- dat eerder opgenomen liturgieën, gebeden en liederen (zowel religieus als seculier) die aangeboden worden voor uitvaarten voldoen aan de behoeften van alle lokale gemeenschappen
- dat er communicatie plaatsvindt met alle gemeenschappen (zowel minderheids- als meerderheidsgemeenschappen, en met verschillende religieuze achtergronden) over behoeften en wensen
- dat er samengewerkt wordt met vrijwilligers uit gemeenschappen uit lokale kerken, tempels, synagogen, moskeeën, wijkgroepen, etc. die kunnen assisteren bij uitvaarten (eventueel op afstand)
- dat er geschikte graven worden voorbereid op christelijke, islamitische, joodse, baha’i, gemengde en/of seculiere gedeelten op begraafplaatsen
- dat er lokale rivieren en wateren aangewezen worden voor de verstrooiing van het as van hindoes en sikhs.
Getting these things ‘right’ can make a real difference and bring comfort and solace to the bereaved, as this Hindu woman describes:
Si ces choses sont arrangées de façon « conforme », cela peut faire une réelle différence et apporter réconfort et consolation aux personnes endeuillées, comme le décrit cette femme hindoue:
Att ordna dessa saker “på rätt sätt” kan göra en verklig skillnad och kan ge trygghet och tröst till de sörjande, på det sätt som denna hinduiska kvinna beskriver:
Wanneer deze punten ‘juist’ uitgevoerd worden, kan een groot verschil gemaakt worden en kan troost geboden worden aan de nabestaanden, zoals omschreven door deze hindoe-vrouw:
“When we arrived at the crematorium that day, I hadn’t even thought about anything. But they had a CD playing with the Aum Nama Shiva, and this was done by an orchestra. It was a really nice arrangement. They had …. the Hindu Ohm at the front. And one of the big things, they have got a Shiva murti, the god statue, which is all in place there.” (Hindu woman, Northampton)
(Maddrell et al 2018, Diversity-Ready Cemeteries and Crematoria in England and Wales)
«Quand nous sommes arrivés au crématorium ce jour-là, je n’avais même pas pensé à rien. Mais ils avaient un CD avec l’Om Namah Shivaya, et cela a été fait par un orchestre. C’était un arrangement vraiment sympa. Ils avaient …. mis l’Om hindou à l’avant. Et une des choses importantes, ils ont un Shiva murti, la statue du dieu, qui est installé là-bas. » (Entretien réalisé avec une femme hindoue de Northampton)
(Maddrell et al 2018, Cimetières et crématoires prêts pour la diversité en Angleterre et au Pays de Galles)
”När vi anlände till krematoriet den dagen hade jag inte ens tänkt på någonting. Men de hade en CD som spelade Aum Nama Shiva, och detta gjordes av en orkester. Det var ett riktigt fint arrangemang. De hade …. Hindu Ohm längst fram. Och en av de stora sakerna, de har en Shiva murti, gudstatyn, som innebär att allt är på plats där. ” (Hindu kvinna, Northampton)
(Maddrell et al 2018, Diversity-Ready Cemeteryies and Crematoria i England och Wales)
“Toen we die dag bij het crematorium aankwamen, had ik eigenlijk nergens over nagedacht. Maar ze hadden zelfs een CD met daarop een orkestuitvoering van de Aum Nama Shiva. Dat was een hele mooie regeling. Ze hadden het hindoeïstische Ohm-teken voor in de zaal geplaatst. Ze hadden zelfs een Shiva murti, een godsbeeld dat er echt bij hoorde” (hindoeïstische vrouw, Northampton)
(Maddrell et al 2018, Diversiteitsklare Begraafplaatsen en Crematoria in Engeland en Wales)
It is important in these challenging times, that we do not lose sight of the fact that people of different faiths and those of no faith have varying requirements for death and funeral rites. Doing our best to respect these can be crucial to the peace of mind of both the dying and the bereaved in these difficult times. There will be challenges and compromises faced by all in such times, but we must make sure that the discussion about these are informed by the needs and wishes of all, not just assumptions about majority practices and needs.
Il est important, en ces temps durs, que nous ne perdons pas de vue que les personnes de confessions différentes et celles sans foi ont des exigences différentes en matière de mort et de rites funéraires. Faire de notre mieux pour les respecter peut être crucial pour la tranquillité d’esprit des mourants et des endeuillés en ces temps difficiles. Il y aura des défis et des compromis, que tout le monde devra affronter. Mais il faudrait que la discussion à ce sujet prenne en compte les besoins et les souhaits de tous et non seulement des hypothèses portant sur les pratiques et les besoins de la majorité.
Det är viktigt i dessa utmanande tider, att vi inte förlorar siktet på det faktum att människor med olika trosuppfattningar och de som inte hör till en specifik tro eller samfund, har olika krav på döds- och begravningsriter. Att göra vårt bästa för att respektera dessa kan vara avgörande för tryggheten för både de döende och de efterlämnade under dessa svåra tider. Det kommer att finnas utmaningar och kompromisser som alla möter i sådana tider, men vi måste se till att diskussionen om dessa utmaningar och kompromisser är upplysta av alla behov och önskemål, inte bara antaganden om majoritetspraxis och behov.
In deze uitdagende tijden is het belangrijk dat we mensen met verschillende religieuze achtergronden en hun specifieke uitvaartbehoeften niet uit het oog verliezen. Het is essentieel voor de gemoedstoestand van zowel de overledenen als de nabestaanden dat we onze best doen om hun behoeften te respecteren. In deze tijden worden we allemaal geconfronteerd met uitdagingen, en moeten we allemaal compromissen sluiten – maar we moeten er voor zorgen dat discussies niet alleen gaan over de praktijken en behoeften van de meerderheid, maar over die van iedereen.